ضمانت نامه بانکی

بر اساس معانی و توضیحاتی که در انواع منابع معتبر و کتب علمی ذکر گردیده است ، واژه ضمانت نامه به معنای تاوان داری یا رفتار پذیری می باشد ‌. به عبارتی ساده تر ، اگر فردی قبول کند که اگر بدهکار اصلی در یک معامله یا رویدادی مالی ( با وجود مستندات مکتوب و قرار داد ) بدهی خود را در وجه حامل پرداخت نکند ، او متعهد می شود که وجه بدهی را در موعد مقرر شده پرداخت کند . با توجه به قرارداد ، فرد متعهد شده مسئول پرداخت وجه می باشد ‌.

ممکن است گاهاً در بعضی از ضمانت ها معنی دیگری برداشت شود که فرد متعهد شده یا ضمانت کننده ، باید علاوه بر پرداخت بدهی خسارت ناشی از عمل فردی که ضمانت آن را قبول کرده است ، جبران کند . در مواردی افراد حقوقی باتجربه ، اظهار کرده اند که با این مسئله مخالف هستند و باور دارند که ، پرداخت خسارت احتمالی ( پیش بینی شده ) نباید جزء شرط های متذکر در ضمانت نامه باشد .

در هر صورت با وجود همه‌ی این عقاید و نظرات ، تنظیم قرارداد ضمانت نامه ( تعهد به پرداخت وجه ) در میان افراد بسیار کاربرد دارد . اما با همه گیر شدن استفاده از آن و تعهد به انجام پرداخت ، باید توجه داشته باشید که اقدامی پر ریسک می باشد . به همین علت از مراجع علمی معتبر در این زمینه توصیه می شود که ، ضمانت پرداخت وجه شخصی را بپذیرید که نسبت به پرداخت بدهی او اطمینان خاطر داشته باشید . همچنین اگر در مواردی هم ضامن شخصی شدید ، حتماً از توان مالی خود مطمئن شوید تا در شرایط عدم پرداخت شخص ، شما از پشتوانه مالی جهت پرداخت وجه برخوردار باشید .

ضمانت نامه بانکی ، یکی از مهم ترین ضمانت نامه های موجود در بازار کسب و کاری اقتصاد کشور می باشد. ضمانت نامه بانکی غیر قابل انتقال است و ضمانتی می‌باشد که از جانب بانک صادر می‌شود. ضمانت نامه ‌های بانکی اغلب برای عقد قراردادهای مبالغ بالا و کلان صادر می‌شوند پس اهمیت بسیار بالایی دارند و از قوانین و دستورالعمل های به خصوصی پیروی می ‌کنند. در ابتدا به مفهوم واژه ضمانت خواهیم پرداخت تا در مورد ابهامی متوجه افکار تان نباشد و سپس در ادامه مطلب به موضوع ضمانت نامه بانکی که موضوع اصلی این مطلب از سایت است می‌پردازیم . تا پایان با ما همراه باشید .

• ضمانت چیست ؟

واژه ضمانت ، در اصطلاح علم حقوق به عقدی گفته می شود که در ماده 684 قانون مدنی تعریف شده است  . در این ماده ذکر شده است که ، عقد ضمان عبارت است از این که بر اساس یک معامله یا قرارداد شخصی مالی را که بر ذمه دیگری است بر عهده بگیرد ( تعهد دار شود ) . با استناد و توجه به این توضیح باید گفت که ضمانت عقدی است که به منظور ایجاد اطمینان طلبکار بابت این که فرد بدهکار وجه بدهی خود را در تاریخ معین شده پرداخت می کند ، منعقد می شود . بنابراین ضامن در عقد ضمانت قبول می کند که دین مدیون را پرداخت کند . بنابراین در حقیقت عقد ضمانت میان فرد طلبکار و ضامن بسته می شود .

• ضمانت نامه بانکی چیست ؟

با استناد به این که در متن بالا معنای ضمانت نامه را به طور کامل دریافتید ، ضمانت نامه بانکی به قرارداد یا سندی گفته می شود که به موجب آن فرد صادر کننده (ضامن) حسب درخواست متقاضی (ضمانت خواه یا مضمون عنه) متعهد می شود که بدون هیچ قید و شرطی ، به صورت عندالمطالبه ( هر زمان که اراده کند ) یا در سررسید مشخص مبلغ معینی وجه نقد از بابت موضوع خاصی که مربوط به متقاضی است به ذی نفع (مضمون له) یا به حواله کرد او پرداخت کند ؛ اما در اینجا اهمیت و جایگاه ضمانت نامه و تعهدات مذکور برای بانک مانند تسهیلات پرداختی ( مانند وام ) ، بسیار زیاد است و دقت در صدور ضمانت نامه و اعتبار سنجی مشتری از پیش نیازهای مهم صدور و تنظیم ضمانت نامه است.

فرآیند ایجاد و زمان شروع و تکیه گاه اصلی ضمانت نامه بانکی، درخواست و تقاضای مشتری بانک است که او را متقاضی یا (ضمانت خواه) می گویند و مبنای آن قراردادی است که در زمان گذشته ، میان ضمانت خواه و فرد ذی نفع ضمانت نامه منعقد شده است. بر اساس استناد و توجه  به ماده ۶۸۴ قانون مدنی عقد ضمان عبارت است از این که ، شخص مالی را که بر ذمه دیگری است بر عهده بگیرد و مسئولیت پرداخت آن را متحمل شود .

بانک با تنظیم و صدور ضمانت نامه بانکی متعهد می شود یا ضمانت می کند ، در صورتی که متعهد (ضمانت خواه یا مضمون عنه) مجموعه تعهدات پیش بینی شده موضوع ضمانت نامه را در تاریخ مشخصی پرداخت نکند و یا اینکه از انجام درست و به موقع تعهدات خود به هر دلیلی اجتناب کند، به مجرد اعلام ذینفع (مضمون له و یا سازمانی که ضمانت نامه در قبال او صادر شده) قبل از تاریخ انقضای سررسید، وجه الضمان یا وجه ذکر شده در ضمانت نامه را در وجه فرد ذی نفع پرداخت کند . با توجه به متون فوق الذکر باز هم تاکید می کنیم ، ضمانت نامه های بانکی غیرقابل انتقال بوده و تنها به وسیله فرد ذی نفع مندرج در متن ضمانت نامه قابل استفاده است.

همچنین بخوانید : اصول حسابداری چیست؟

• اجزای تشکیل دهنده ضمانت نامه بانکی

ضمانت نامه بانکی دارای یکسری الزامات و مندرجات مهم است که در زیر به هر کدام از آن ها به طور تخصصی پرداخته ایم.

۱_ ضمانت خواه ( مضمون عنه ) :

منظور از ضمانت خواه یا ( مضمون عنه ) ، فردی است که تعهداتی را به موجب روابط پایه و مستقل (قرار داد ، مزایده یا هر رابطه حقوقی دیگر ) در قبال ذی نفع عهده دار است و برای تضمین انجام آن تعهدات ، از مؤسسه اعتباری یا بانک تقاضای صدور و تنظیم ضمانت نامه می نماید .

۲_ ذی نفع ( مضمون له ) :

فردی که قرار است ضمانت نامه به نفع او صادر شود ، به عبارتی دیگر ضمانت نامه بانکی بدون نام (حامل ) قابلیت صادر شدن ندارد.

۳_ وجه ضمانت نامه :

وجه ضمانت نامه، مبلغ قابل پرداخت به فرد ذی نفع است ، به عبارتی دیگر تعهد بانک به پرداخت محدود به وجه ذکر شده است.

۴_ خاتمه :

تاریخ یا وقایعی که بر اساس شرایط ضمانت نامه با واقع شدن هر یک از آن ها ، ضمانت نامه از درجه اعتبار ساقط می گردد ، فرقی ندارد که ذی نفع مبلغ را مطالبه ( درخواست ) کند یا خیر .

• ویژگی های ضمانت نامه بانکی :

در مطالب فوق در مورد ضمانت نامه بانکی توضیحات لازم را ارائه کردیم که ضمانت نامه بانکی چیست و همچنین ذکر شد که ضمانت نامه بانکی ، دارای انواع مختلفی است که بعد از صدور، به وسیله بانک به عنوان سند برای تضمین انجام تعهد از جانب ضمانت خواه ، به ذی نفع داده می شود. بعد از پرداختن به این که ضمانت نامه بانکی به چه معناست ، در این قسمت از مطلب قصد داریم، به ابعاد و موارد مهم ویژگی های ضمانت نامه بانکی، بپردازیم . ویژگی های ضمانت نامه بانکی، عبارت است از:

۱_ اولین ویژگی مهم و اساسی ضمانت نامه بانکی، این است که این ضمانت نامه، یک تعهد غیر قابل برگشت بوده ؛ یعنی بانک ضامن اجازه این را ندارد که پس از تعهد و قبول ضمانت نامه، از تعهد خود سر باز بزند و آن را کتمان کند.

۲_ دومین ویژگی کاربردی ضمانت نامه بانکی این است که این ضمانت نامه، از قرارداد پایه ، مستقل بوده و فقط در صورت مطالبه وجه الضمان از طرف ذی نفع، قابل پرداخت می باشد.

۳_ سومین ویژگی ضمانت نامه بانکی این است که این ضمانت نامه ،غیر قابل انتقال به دیگری بوده ؛ یعنی این که، ذی نفع ضمانت نامه نمی تواند آن را به شخص دیگری منتقل کند. بعد از توضیح در مورد ویژگی های ضمانت نامه بانکی ، از آن جا که این نوع ضمانت نامه ، مندرجات ویژه و مخصوص به خود را دارد باید در زمان تنظیم به آن ها توجه داشته باشید .

• تفاوت ضمانت ‌نامه بانکی و اعتبار اسنادی در چیست ؟

اغلب مخاطبان و افراد مرجوعه به بانک ، مفهوم ضمانت ‌نامه بانکی و اعتبار اسنادی را مثل هم فرض می کنند ؛ در صورتی که اصلاً این استدلال درست نیست و تفاوت‌ زیادی با هم دارند که در ادامه مطلب ذکر خواهد شد ‌.

در توضیحات ذکر شده فوق دریافتید که، ضمانت‌ نامه بانکی به یک ابزار تجاری یا مالی گفته می‌ شود که توسط قابل ارائه خواهد بود و در آن بانک به ذی نفع اطمینان یا تضمین می‌دهد که در صورت عدم انجام تعهدات مشتری واقعی، پرداخت را فرد ذی نفع انجام خواهد داد.

از طرفی دیگر، اعتبار اسنادی ، بنا بر مکاتب علمی معتبر تعهدی کتبی از جانب بانک یا هر مؤسسه مالی یا شرکت مالی دیگری به فروشنده خاصی گفته می‌ شود مبنی بر این که در صورتی که فروشنده همه ی قواعد ذکر شده در قرارداد را انجام دهد، به فروشنده پرداخت خواهد شد. برای این که بانک پرداخت را از طرف خریدار اصلی تکمیل و انجام دهد، لازم است مدرکی مکتوب و مستند وجود داشته باشد که معلوم کند فروشنده با تحویل در موعد مقرر محصول یا خدمات مناسب، معامله را به طور دقیق و استاندارد انجام داده است. فروشنده از بانک مدرکی مبنی بر ضمانت دریافت می کند که بعد از انجام تعهدات، قطع به یقین وجه را از جانب خریدار اصلی پرداخت خواهد کرد. یکی از مهم‌ ترین و اصلی ترین اسنادی که در اعتبارات اسنادی از فروشنده خواسته می‌شود، اسناد حمل و مدارک گمرکی است.

مطابق ضمانت‌ نامه بانکی، اگر فرد خریدار قادر نباشد وجه را به فروشنده یا بستانکار پرداخت کند ، بانک مبلغ ثابتی را به فروشنده پرداخت می‌کند. از طرفی دیگر، بر مبنای اعتبار اسنادی، بانک بعد از تحویل فروشنده ، پرداخت را به وی انجام می ‌دهد ، چرا که فروشنده به تعهدات خود عمل کرده است.